فرو رفته در مبل، نشسته مقابل شومینه، فنجان قهوه در دست، در حال تماشای فرود آمدن دانه های سفید برف، همه ی حرکت های «خشن» را محکوم می کند... او دارد از حقوق بشر و آزادی بیان و تحمل مخالف و... سخن می گوید. به شاگردانش توصیه می کند که همیشه خوددار باشند و از خشونت بیزار...
براستی اداهای روشنفکرانه ی بعضی ها تماشایی است.
حسین را به جنگ حسین(ع) آورده اند
می خواهند حسین(ع) را بر زمین بزنند. اما زورشان نمی رسد. پس دست به دامن دوستداران حسین می شوند. چنان هنرمندانه عمل می کنند که هیچ کس نمی تواند تردیدی در اصالتش کند. می تراشند و می سازند و به نام حسین به خورد جماعت می دهند. نشانی اشتباه به مردم می دهند تا هم حسین را تبلیغ کنند و هم آنها را به دور خودشان چرخانده و آخر سر هم سر از ناکجاباد درآورند. از همین روست که امروز شاهد دهها حسین هستیم. هر کس برای خود مجموعه ای از بافته های بی بنیان ترتیب داده و به جمع حسینیان پیوسته است. به تعداد هر عاشق، حسین داریم. و با حسرت بدنبال یافتن اویی هستیم که در سال 61 هجری جان بر کف به مصاف خط انحراف رفت و سخت بی آبرویشان ساخت.
تجسم و تصوير به جاي حقايق تاريخ ساز
ما را به ديار خيال و اوهام رهنمون ساخته اند و از وادي «حقيقت» دور. همچون کودکانِ نابالغ، ما را بازي مي دهند. راستش را بخواهيد ما را بت پرست ساخته اند! آري بت پرست. بي آنکه خود بدانيم، تمام حقايق معرفتي مان را «مجسمه» و «تصوير» کرده و پيش رويمان نهاده اند تا با آنها مشغول باشيم. مي گوييم علي بن ابيطالب، بلافاصله مردي قوي هيکل را با شمشيري وحشتناک بدست و لباسي از حرير و ابريشم بر تن نشانمان مي دهند و مي گويند همين است که مي بينيد. از حسين بن علي مي پرسيم، بلادرنگ تصوير مردي را نشان مي دهند که حسابي به خودش رسيده و البته به خاطر کاري که کرده در حال گريستن است. نشاني هر که را مي پرسيم، فقط «تصوير»ش را مي يابيم و از «آنچه کرده» و «آنچه گفته» خبري نيست. دقيقاً همان کاري که با الهام از يونان باستان در ديار فرنگ کرده و براي هرکدام از صفات انساني مجسمه اي بنا کرده و او را مي پرستند. مجسمه ي آزادي، الهه ي زيبايي، الهه ي خير، الهه ي شر، الهه ي قدرت و ...
همه چيزمان شده است «گروههاي سياسي». همه چيز را از منظر اين گروهها مي نگريم. با هر كه روبرو مي شويم، نخست سعي مي كنيم «گرايش سياسي»اش را بشناسيم و سپس «خود»ش را. اگر «گرايش سياسي»اش را پسنديديم، آنگاه همه چيز حل است. و اگر اينگونه نبود، او را از دايره ي «انسانيت» نيز خارج مي كنيم. يعني تمام شد ديگر. هر چه بگويد، نمي شنويم. حتي اگر معقول ترين و مشروع ترين و صحيح ترين باشد. محك راستي و ناراستي همه ي اعمال، مرامنامه ي اين گروهها _البته اگر وجود داشته باشد_ است. سيره ي سركردگان گروه، مطلوب ترين و پسنديده ترين و نيكوترين است. موضع گيري هايشان، حكم فرمان آسماني را دارد.
ما هم به سیاق «مدرن شده ها»، افتاده ایم به جان تمام داشته های معنوی و اخلاقی جامعه و زور می زنیم که آنها را «قابل لمس» کنیم و اسمش را می گذاریم «با برنامه بودن» و «علمی کار کردن» و «کار کارشناسی». یادمان رفته که این رویه ای که در پیش گرفته ایم، غیر از «ماتریالیسم» نیست. همه چیز باید «ماتریال» باشد تا واجد وجود و ارزش تلقی گردد و الا هیچ الزامی به پذیرفتنش وجود ندارد. در جامعه ماتریالیست، اگر از «نیکی» صحبت شود، بلافاصله دست ها را به هم می سایند تا «آن» را «لمس» کنند و اگر نتوانند لمسش کنند، بلاشک چنین عنصری «وجود» ندارد. همانگونه که ما می کنیم.
از سید حسن حسینی
ماجرا اینست: کم کم کمیت بالا گرفت
جای ارزشهای ما را عرضه کالا گرفت
خانه دلهای ما را عشق خالی کرد و رفت
ناگهان برق محبت اتصالی کرد و رفت!
اندک اندک قلبها با زرپرستی خو گرفت
در هوای سیم و زر گندید و کم کم بو گرفت
غالبا قومی که از جان زرپرستی می کنند
زمره بیچارگان را سرپرستی می کنند!
چندی پیش، در حضور یکی از مدیران، بحث بر سر کاستی های مجموعه تحت امر این مدیر بود. حاضرین _ که نوعاً جوان و منتقد بودند_ به طرح دیدگاههای خود پرداختند. نکاتی ارزنده و درخور تامل طرح شد. آقای مدیر هم تعدادی از نظرات جزئی و درجه سوم را پذیرفت. اما از کنار مسائل اساسی دیگر، با رندی مدیرانه عبور کرد. جوانان منتقد، بر گفته ها و ایرادات و پیشنهادات خود اصرار ورزیده و خواهان پاسخ منطقی از سوی آقای مدیر بودند... و سرانجام، آقای مدیر تسلیم این اصرارها شده و در چند جمله، موضع خود را در قبال پیشنهادات حاضرین، چنین اعلام کرد: «من خودم، وقتی جوانتر از شما بودم، همیشه از این حرفهای داغ و آتشین می زدم و مدیران را مورد انتقاد قرار می دادم، اما وقتی خودم مسئول شدم، دیدم که وضعیت جور دیگری است... اگر من بخواهم به این حرفها گوش داده و بر اساس این پیشنهادها مدیریت کنم، باید استعفا داده و بروم دنبال سماغ مکیدن»!
راست هم می گفت. «استعفا دادن» برای مدیران امروز، پلیدترین عملی است که می توان مرتکب شد. یک مدیر، هر اندازه هم بی کفایت باشد، آنقدر باکفایت است که «استعفا ندهد». و او می دانست که چه می گوید. او می دانست که عملی کردن این پیشنهادات، یعنی به زحمت افتادن. یعنی ایجاد اندکی اصطکاک با برخی برجستگان رسمی و غیررسمی. او نمی توانست چنین کند. یعنی شهامتش را نداشت. یعنی او فقط یک کارمند است که دارد حقوق می گیرد تا شکم اهل و عیالش را سیر کند. نه اینکه «مدیر» است تا کاستی های جامعه را مرتفع سازد... و برای همین براحتی گفت که از این خبرها نیست. او با زبان بی زبانی فریاد می زد که «نمی تواند از منصبش بگذرد».
به نظر شما، جوانان منتقد امروز، روزی که مدیر شوند، چه می کنند؟ آیا آنها هم وقتی به آن سوی میز رفتند، خواهند گفت: «ما هم وقتی آن سوی میز بودیم، از این حرفهای داغ می زدیم»؟
پیش درآمد:
این نوشته، صرفاً حاوی نگاه فرهنگی به مقوله ای فرهنگی بوده و به هیچ روی، در پی تحلیل مسائل امنیتی نیست.
پیشاپیش، برچسب های الصاقی خود را اعلام می کنیم تا زیاده به زحمت نیفتید:
- ما مخالف تکنولوژی هستیم.
- ما نمی دانیم که شهر گسترش یافته است.
- ما نمی دانیم که جمعیت، زیاد شده است.
- ما نمی دانیم که همه ی آدمها «خوب» نیستند.
- ما، پیشرفت سرمان نمی شود.
- مگر اینجا دهات است؟
- ما هنوز در عصر حجر به سر می بریم.
- ما هنوز نمی دانیم که در قرن 21 زندگی می کنیم.
مي گويند: شماها يك مشت جوان «آرمانگرا» هستيد كه هيچ نسبتي با «واقعيات» نداريد. حرفها و نوشته هاي شما نيز جز «شعار» نيست. بنابراين، توصيه مي كنند كه «واقع گرا» باشيد.
...
عده اي با «آرمان» و «واقعيت» نيز همان مي كنند كه با «علم يا ثروت» مي شود. مي گويند: «آرمان «يا» واقعيت؟ كداميك؟»
آقای دکتر...، اقتصاددان و استاد دانشگاه، دو ساعت در یک جمع دانشجویی سخنرانی کرد. موضوع سخنرانی «بررسی ابعاد عدالت در اقتصاد» بود. مشتاقانِ فهم معنای «عدالت اقتصادی» با چشمان مسلح و گوش های تیز، منتظر بودند تا بالاخره شاید از زبان این اقتصاددان مشهور و منتقد، «تعریفی از عدالت» را شنیده و به غائله ی «ابهام در معنای عدالت» پایان دهند.
«آرمانگرايان» با «مديران» و «برنامه ريزان» مشكل دارند. مشكل هم در اين است كه «مديران» در «عرصه عمل» هستند و «آرمانگرايان» بر «كرسي نظر». «مديران» مي گويند «آرمان»ها به درد «سخنراني» مي خورند و «قابليت اجرا» ندارند. و آرمانگرايان بر اصالت آرمانها اصرار مي ورزند.
به زعم مديران، «اداره ي جامعه» كاري است كاملاً علمي و نمي توان با تكيه بر «ايده آل»هاي آرمانگرايانه، چرخ جامعه را گرداند.